Engelli Birey Hakları Nelerdir?

1- Engelli Çocukların Özel Eğitim Hakkı

Alınan engellilik raporuyla özel eğitim alması gerektiği belirtilen engelli çocuk için (engel oranı en az %20 olması şartı ile) Rehberlik Araştırma Merkezlerinin değerlendirmesi sonucu özel eğitim imkanlarından yararlanır.

Özel Eğitim imkanlarından yararlanır. Özel eğitime devamlılığın sağlanması ve zorluk yaşanmaması için kurumlar engelli çocuklara ücretsiz taşıma olanağı sağlamalıdır.

2- Sağlık Raporu Alımı, Ücreti, Geçerlilik Süresi Ve İtiraz Hakkı

Engelli sağlık rapor alımı Sağlık Bakanlığına bağlı Devlet Hastanelerinde 3 lira iken 20 lira olarak ücretlendirilmiştir.(Ağustos 2014).Mart 2013 Sağlık Uygulama Tebliği yayınlanana dek ücretsiz olan sağlık rapor işlemleri artık ücretlidir.Sadece engelli sağlık raporları eğer ilk kez alınıyorsa ücretsiz ancak yenilenen raporlar ücretli hale getirilmiştir.

Rapor esnasında yapılan her türlü işlem,test vb. ücretlidir.

Engelli bireylerin ilgili mevzuatına uygun olarak daha önceden almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden engellilik durumlarının tespitine veya engellilikleri dolayısıyla kendilerine veya yakınlarına kolaylıklar ya da haklar teminine yönelik olarak bu maddenin yayımı tarihine kadar verilmiş olan özürlü, sakat, çürük veya zihinsel ya da bedensel engelleri niteleyen benzeri ibareleri içeren belge, kimlik, kart ve benzeri belgelerin, geçerli oldukları süreler dâhilinde yenilenmeleri gerekmez.(5378 Sayılı Yasa)

Alınmış olan sağlık raporlarına itiraz için İl Sağlık Müdürlüklerine dilekçe ile başvuru yapılmalıdır.İl Sağlık Müdürlüğünün sevk ettiği hastanede ilk raporla aynı sonuç çıkar ise karar kesinleşir.Farklı sonuç çıkması halinde İl Sağlık Müdürlüğü Hakem Hastaneye sevk edebilir.Hakem Hastane kararları kesindir.

3- Hasta Alt Bezi

2 yaşını dolduran engelli çocuklar için 2 yıllık olmak üzere,tek doktor imzalı raporla aylık 120 adet bez ödeneği alınmaktadır.

4- Tekerlekli Sandalye (Manüel ve Akülü Tekerlekli Sandalye)

Beş yılda bir kez olmak üzere ilgili birimlerce verilen malzeme raporu ile reçete edilmesi şartı ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenen miktarda ödeme yapılarak temin edilir.

5- EKPSS ‘ye Girme Hakkı

(Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı)

• 2 yılda bir yapılan sınava her türlü engel grubuna sahip olan engelli bireyler katılabilirler.

• Sınav ve kura yöntemiyle atama yapılır. Lise,ön lisans ve lisans mezunları sınava,ilköğretim ve ortaokul mezunları kuraya katılabileceklerdir. Sınava girmiş olanlar tekrar kura için müracaat edemezler.

6- 2022 Engelli Aylığı

Sağlık kurulu raporu ile en az yüzde 40 engelli olduğu tespit edilen kişiler engelli aylığı alabilirler. Engellilik oranına göre engelli aylığının miktarı değişir. Engelli aylığı alacak kişinin 18 yaşından büyük olması da gerekir.

Engelli aylığı bağlanacak kişinin yaşadığı hanedeki kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte birinden az olması gerekiyor. Bu sınır 2017 yılı için 423,58 TL

7- Evde Bakım Maaşı

Engelli bireyin ‘ağır engelli’’ibareli raporu olması şartı ile yasaya göre uygun şartları taşıyan, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir asgari ücretin üçte ikisinden az olan engelli yakınlarına''evde bakım ücreti''ödenir.

8- Yetim Maaşı

Engelli çocuğun engel oranının %60 ve üzeri olması halinde çalışan anne ya da babasının vefatı halinde çocuğa yetim maaşı bağlanır.

9- Engelli Annesinin Emekliliği

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek ve bu süreler emeklilik yaş hadlerinden indirilecek.

Sibel Hanım Ekim 2008 sonrası 4 yıl sigortalı olarak çalışmışsa, toplam prim gününe 1 yıl ilave prim yatacak ve emeklilik yaşı da 1 yıl düşecektir. 50 yaşında emekli olacağı yerde 49 yaşında emekli olacak ve prim gününe 360 gün ilave edilecek.

10- Engelli ve Engelli Yakının Tayin Hakkı

Devlet Memurları Kanunu 72 .Madde “İlgili mevzuatı uyarınca verilecek rapora göre kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılır.”

11- Engelli Memurun Nöbet Muafiyeti ve izin Hakkı

Kamu kuruluşlarında çalışan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve fazla mesai muafiyeti vardır. Bakım izninin ve nöbet muafiyeti çoğunlukla amir inisiyatifindedir.

TSK da görev yapıp bakıma muhtaç engelli çocuğu olan muvazzaf asker ve sivil memurlara Haziran 2013 tarihli TSK İç Hizmet Yönetmeliğinde yapılan bir değişiklikle nöbet muafiyeti hakkı tanınmıştır.

12- Mazeret İzni

En az % 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan hastalık raporuna dayalı olarak ana veya babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla 1 yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar mazeret izni verilir. Mazeret izin hakkı sadece engelli çocuklar için kullanılmaktadır.

13- Tayin Hakkı

Devlet Memurları Kanunu Ek Madde 39:‘’Devlet memurlarının, hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede engelli olduğu sağlık kurulu raporu ile tespit edilen eşi, çocukları ile kardeşlerinin, memuriyet mahalli dışında resmi veya özel eğitim ve öğretim kuruluşlarında eğitim ve öğretim yapacaklarının özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından belgelendirilmesi halinde, ilgilinin talebi üzerine eğitim ve öğretim kuruluşlarının bulunduğu il veya ilçe sınırları dahilinde kurumunda bulunan durumuna uygun boş bir kadroya ataması yapılır.’’

14- ÖTV İndirimli Engelli Araç Alımı

Engel durumu % 90 altında kalan vatandaşlarımız bazı şartları sağladığında sadece ÖTV indiriminden faydalanabilmektedir.

% 90 ve üzeri engelli yakını olanlar ÖTV (Özel Tüketim Vergisi)ve MTV (Motorlu Taşıtlar Vergisi) muafiyetli sıfır araç alma hakları vardır.

15- Erken Emeklilik

%40 ve üzeri çalışan tüm engellilere erken emeklilik hakkı verilmiştir. 1 Ekim 2008 öncesi işe girenler için 15 yıl, 1 Ekim 2008 sonrası işe girenler için engel oranlarına göre kademeli erken emeklilik hakkı getirilmiştir.

16- Vergi İndirimi

%40 ve üzeri tüm engelli çalışanlar gelir vergisi indiriminden yararlanır.Bunun için engelli raporu,çalışma belgeleri ile ilgili vergi dairesine bir dilekçe ile başvurulmalıdır.

Engel oranı:

• %40-59 arası olanlar 3.Derece,

• %60-79 olanlar 2.Derece,

• %80 ve üzerinde olanlar 1.Derece vergi indiriminden yararlanır.

17- Emlak Vergisi indirimi

Son yapılan değişikler ile özürlülerin kullandığı 200 m2'ye kadar olan tek evleri için emlak vergisinden muaf olmalarını sağlayacak bir düzenleme getirildi.

18- Su İndirimi

Her belediye su indirimini en az %30 oranında uygulamak zorundadır.Bu indirimi yapmayan belediyeler için şikayet hakkınızı kullanınız.

19- İnternet İndirimleri

Yaş sınırı olmaksızın %25 indirimlidir.Bu indirimden yararlanmak servis sağlayıcılılarıyla iletişime geçebilirsiniz.

20- Cep Telefonu Operatör İndirimleri

GSM operatörlerinin engellilere yönelik özel tarifelerinden yararlanabilirsiniz.

21- Ulaşım indirimleri

Engeli kişi belediye otobüsleri,metro seferleri, TCDD, Deniz Yolları, şehirler arası otobüsler ve THY gibi kuruluşların indirim ve avantajlarından faydalanabilmektedir.

22- Engelli Annesinin Emekliliği

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek ve bu süreler emeklilik yaş hadlerinden indirilecek.

Sibel Hanım Ekim 2008 sonrası 4 yıl sigortalı olarak çalışmışsa, toplam prim gününe 1 yıl ilave prim yatacak ve emeklilik yaşı da 1 yıl düşecektir. 50 yaşında emekli olacağı yerde 49 yaşında emekli olacak ve prim gününe 360 gün ilave edilecek.

23- Engelli ve Engelli Yakının Tayin Hakkı

Devlet Memurları Kanunu 72 .Madde “İlgili mevzuatı uyarınca verilecek rapora göre kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılır.”

24- Engelli Memurun Nöbet Muafiyeti ve izin Hakkı

Kamu kuruluşlarında çalışan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve fazla mesai muafiyeti vardır. Bakım izninin ve nöbet muafiyeti çoğunlukla amir inisiyatifindedir.

TSK da görev yapıp bakıma muhtaç engelli çocuğu olan muvazzaf asker ve sivil memurlara Haziran 2013 tarihli TSK İç Hizmet Yönetmeliğinde yapılan bir değişiklikle nöbet muafiyeti hakkı tanınmıştır.

25- Mazeret İzni

En az % 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan hastalık raporuna dayalı olarak ana veya babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla 1 yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar mazeret izni verilir. Mazeret izin hakkı sadece engelli çocuklar için kullanılmaktadır.

26- Tayin Hakkı

Devlet Memurları Kanunu Ek Madde 39:‘’Devlet memurlarının, hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede engelli olduğu sağlık kurulu raporu ile tespit edilen eşi, çocukları ile kardeşlerinin, memuriyet mahalli dışında resmi veya özel eğitim ve öğretim kuruluşlarında eğitim ve öğretim yapacaklarının özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından belgelendirilmesi halinde, ilgilinin talebi üzerine eğitim ve öğretim kuruluşlarının bulunduğu il veya ilçe sınırları dahilinde kurumunda bulunan durumuna uygun boş bir kadroya ataması yapılır.’’